Czwarty dzień naszej mobilności poświęciliśmy na zbliżeniu się do kultury oraz tradycji hiszpańskich. Do południa zwiedzaliśmy nieodkryte jeszcze przez nas do tej pory miejsca. Jedną z najciekawszych budowli w Walencji, jaką mieliśmy okazję zobaczyć tego dnia była gotycka katedra czyli popularna La Seu de Valencia – Catedral de Santa Maria. Na tle innych hiszpańskich katedr wyróżnia się nie tylko piękną architekturą łączącą w sobie wiele późniejszych i wcześniejszych niż gotyk stylów. Turystów i wiernych przyciąga także tajemnica podobno prawdziwego Świętego Graala, który znajduje się właśnie w jej wnętrzu. Tak więc i my postanowiliśmy zwiedzić jej wnętrze szukając zaginionego kielicha. Po zwiedzeniu kolejnej części miasta spędziliśmy popołudnie istnie hiszpańsko – na odpoczynku celebrując sjestę.

Zregenerowani i wypoczęci szykowaliśmy się na dawkę hiszpańskiego klimatu stworzonego przez muzykę, śpiew i oczywiście taniec, czyli flamenco. Uczestniczki mobilności były tego dnia niezwykle uradowane i nie mogły doczekać się wieczornego wyjścia do Café del Duende, w którym to mieliśmy okazję zobaczyć na żywo pokaz prawdziwego flamenco. Wszyscy biorący udział w projekcie przyznali, iż była to niezapomniana noc. Zespół prezentujący flamenco był fenomenalny, a wystrój lokalu, w którym odbywał się pokaz dodatkowo dodawał klimatu temu wydarzeniu.

Dzień piąty uczestnicy projektu „Senior otwarty na świat” spędzili głównie w dwóch placówkach działających na potrzeby osób starszych. Pierwszym miejscem było Centro Municipal de Mayores Ruzafa, czyli Miejskie Centrum Aktywności dla Seniorów Ruzafa. Na miejscu pracownicy Centrum opowiedzieli o swojej pracy oraz o wszelkiego rodzaju aktywnościach przygotowanych dla hiszpańskich seniorów.

Kolejnym miejscem, które odwiedzili tego dnia seniorzy było EPA Escuela de Personas Adultas Mislata, czyli ośrodek szkoleniowy dla dorosłych. Jednostka organizuje wiele kursów dla osób powyżej 18 roku życia. Są to m.in. kursy przygotowujące do testów kwalifikacyjnych w konkretnym zawodzie, kursy językowe oraz seminaria i warsztaty o różnej tematyce. Jednym z warsztatów występujący w ofercie ośrodka, który spodobał się seniorom był  trening sprawności umysłowej. Z tego też powodu tego dnia pracownicy EPA Escuela de Personas Adultas Mislata przygotowali dla uczestników mobilności godzinne warsztaty poprawiające kondycję umysłu. Wszyscy uczestnicy byli zachwyceni z możliwości poznania różnych technik i sposobów na stymulację mózgu.

Piąty dzień był zarówno przedostatnim dniem pobytu w Hiszpanii, zatem obowiązkowy był jeszcze tego dnia wieczorny obchód miasta w celu zakupu pamiątek oraz porobienia pamiątkowych zdjęć.

Ostatni dzień mobilności nie był zbyt długi z uwagi na wczesny lot powrotny, jednakże starczyło nam czasu na odwiedzenie organizacji ESMOVIA przyjmującej nas w Walencji. W siedzibie organizacji przy kawie nasi seniorzy opowiadali o wrażeniach ze swojego pobytu w Hiszpanii. Wszyscy w dobrych nastrojach udzielali samych pozytywnych opinii dotyczących mobilności i zapewnionych podczas niej atrakcji. Zwieńczeniem spotkania było rozdanie certyfikatów za udział w grupowej mobilności realizowane w ramach projektu „Senior otwarty na świat”.

Wyjazd dla wszystkich uczestników był niezapomnianą przygodą, w której mieli okazję na poznanie bliżej hiszpańskiej kultury, pięknej architektury Walencji oraz siebie poprzez odbyte warsztaty.

Pierwszy dzień grupowej mobilności był dla naszych seniorów ogromnym przeżyciem głównie z uwagi na lot samolotem – dla niektórych pierwszy w życiu. Oprócz tego każdy był niezwykle podekscytowany rozpoczynającą się właśnie przygodą.

Po półtoragodzinnym locie z Krakowa do Kopenhagi udaliśmy się autobusem do miejsca docelowego, czyli Malmö w Szwecji. Aby tam dotrzeć musieliśmy przejechać ośmiokilometrowym mostem łączącym Danię z Szwecją, co było jednocześnie dla każdego z nas ciekawą atrakcją. Następnie po zameldowaniu się w hotelu i lekkim odświeżeniu udaliśmy się na krótki spacer po mieście. Mieliśmy przyjemność zobaczyć kościół św. Piotra, pomnik króla Karla X Gustawa na Stortorget (dużym placu) oraz metalowe odlewy butów sławnych osób na moście w środkowej części miasta. Po drodze widzieliśmy wiele zabytkowych oraz nowoczesnych budynków. Pierwsze wrażenie? Zabudowa miasta idealnie ze sobą współgra. Nowo wybudowane obiekty wpajają się w klimatyczne kamienice nie psując przy tym uroku miasta. Poza tym dużo zieleni, klombów z kwiatami, kanałów oraz mostów.

Seniorom bardzo spodobało się miasto i byli ciekawi wszystkich aktywności i atrakcji, które czekały na nich podczas grupowej mobilności.

Drugiego dnia zaraz po śniadaniu udaliśmy się spacerem do organizacji EU MOBILITY SVERIGE, która jako partner projektu była organizatorem zajęć dla seniorów podczas mobilności w Szwecji. Następnie udaliśmy się do Seniorium, które odpowiada polskiemu klubowi seniora. Seniorzy w tym miejscu mieli zorganizowane ćwiczenia ruchowe wspomagające zachowanie równowagi ciała.

Po południu cała grupa spotkała się z Panią Żakliną – urzędnikiem miasta z działu Zdrowia i Opieki Społecznej w Malmö, która przybliżyła obraz życia seniora w Szwecji. Uczestnicy projektu usłyszeli od niej wiele ciekawych informacji m. in. tego, że Szwedzi żyją bardzo długo – przeciętna długość życia wynosi 81,34 lat u mężczyzn i 84,73 lat u kobiet. Wiek emerytalny to 65 lat dla obu płci. Zdecydowana większość osób osiągając wiek emerytalny przechodzi od razu na emeryturę, by móc cieszyć się zasłużonym wolnym czasem. Maksymalny wiek, do którego Szwedzi mogą pracować to 69 lat. Osiągając ten wiek przysługuje im dużo benefitów związanych z otrzymywaniem pomocy od państwa. Jedną z nich jest „Housing” – czyli przystosowanie mieszkania pod osobę starszą tak, aby ułatwić jej codzienne czynności (np. montowanie uchwytów łazienkowych dla seniora). Innym przywilejem, z którego mogą skorzystać osoby starsze w Szwecji są usługi złotej rączki tzw. „Handman”. Pracownicy zatrudnieni w tej roli przychodzą na zgłoszenie seniora i pomagają w czynnościach, które mogłyby narazić osoby starsze na jakiś uraz (np. przy wieszaniu firanek czy zmianie żarówki). Osoby te powołane są również do indywidualnej pomocy seniorom z zakresu IT, poprzez którą tłumaczą jak obsłużyć telefon czy komputer.

Podsumowaniem spotkania jak i całego dnia było końcowe zdanie prezentacji, które jest głównym mottem życiowym dla wielu szwedzkich seniorów.

Varje dag är viktigast – (PL) Każdy dzień jest najważniejszy

Dzień trzeci rozpoczęliśmy od ćwiczeń na świeżym powietrzu w parku miejskim. Dostaliśmy się tam komunikacją miejską, oglądając Malmö z perspektywy autobusu. Będąc na miejscu uczestnicy projektu dołączyli do licznej grupy szwedzkich seniorów i ćwiczyli razem z nimi w rytm szwedzkich hitów. Każdy dawał z siebie jak najwięcej, a tym którym zdrowie nie pozwalało w pełni oddać się aktywności fizycznej wykonywali ćwiczenia dopasowując je indywidualnie do swoich możliwości.  Po ćwiczeniach dla wszystkich obecnych czekała gorąca kawa i herbata oraz słodki poczęstunek na świeżym powietrzu czyli Swedish Fika. Fika to koncepcja, stan umysłu, postawa i ważna część szwedzkiej kultury. Wielu Szwedów uważa, że ​​znalezienie czasu na fikę każdego dnia jest niemal niezbędne. Oznacza to poświęcenie czasu przyjaciołom i współpracownikom na wspólną filiżankę kawy (lub herbaty) i coś do jedzenia. Szwedzi uważają, że ważne jest, aby znaleźć czas na zatrzymanie się i skupieniu na kontakcie towarzyskim. Fika odświeża mózg i wzmacnia relacje.

Polscy seniorzy szybko odnaleźli się w środowisku ich rówieśników mieszkających w Szwecji. Okazało się, że jedna z uczestniczek to polka mieszkająca od 30 lat w Malmö. Pani Ania chętnie podzieliła się z seniorami swoimi odczuciami na temat życia w Szwecji oraz przeżywania tu swojej starości. Szwedzi nie mają oporów przed mówieniem o swoim wieku. Wyznają zasadę, iż trzeba cieszyć się życiem i że zamiast siedzieć samemu w domu przed telewizorem, lepiej wyjść do ludzi i porobić coś wspólnie. Sama Pani Ania powiedziała „Jestem szczęśliwa, że jestem stara i mogę się tym cieszyć. Byłam młoda, byłam w średnim wieku, a teraz jestem stara. Starość jest super. Mogę robić, co chcę i spełniać się w tym.”

Na zakończenie pełnego wrażeń dnia czekała na nas jeszcze jedna atrakcja – rejs łódką kanałami uroczego Malmö. Ponieważ łódki w mieście wypożycza się niczym rower
czy hulajnogę w Polsce, to każdy z uczestników mógł na chwilę stać się sternikiem i płynąć z całą grupą kanałami oglądając z łódki piękny krajobraz miasta.

Czwartego dnia z rana osoby chętne wybrały się na spacer nad szwedzkie morze, aby przejść się po molo, zażyć słonecznych kąpieli oraz zobaczyć popularną
w mieście saunę znajdującą się na morzu, po której skorzystaniu można od razu schłodzić się  w zimnym Bałtyku.

Po spacerze spotkaliśmy się całą grupą w centrum seniora Tuppen, aby usłyszeć parę słów o miejscach takie jak to od Pani Mii – pedagoga osób starszych oraz Aniki – koordynatora dbającego o przystosowanie otoczenia dla lepszego życia seniorów. Szwedzkie centra seniora to miejsca, gdzie każdy z seniorów może znaleźć coś dla siebie. Ich głównym zadaniem jest budowanie szans na godne starzenie się, promowanie aktywnego i zdrowego trybu życia bez względu na klasę społeczną, narodowość itp. Centra te służą temu, by osoby starsze nie czuły się samotne. Zajmują się one również poszukiwaniem seniorów, którzy jeszcze nie wiedzą o istnieniu tych centrów i zachęceniu ich do skorzystania z proponowanych przez nie aktywności.

W samym Malmö jest aż 10 takich centrów! Każdego miesiąca odwiedza je ponad 7 000 osób. W każdym z nich organizowane są różne cykliczne aktywności oraz pojedyncze wydarzenia takie jak np. koncerty, konferencje itp. Co 3 miesiące wydawany jest kwartalnik „Vi tillsammans” (PL „My razem”) , w którym wszystkie zajęcia oraz atrakcje przewidziane na najbliższe 3 miesiące są rozpisane w przygotowanym planie w samym środku gazety – tak aby łatwo było go wyrwać i zawsze mieć pod ręką. Jeśli jakiegoś rodzaju aktywności nie ma, a któryś z seniorów wyraziłby chęć stworzenia konkretnych zajęć – daje się mu taką możliwość. Jeśli przykładowo zbierze się grupa 15 osób chętnych na wycieczkę– organizuje się ją.

Naszym polskim seniorom bardzo spodobało się to, jak wiele aktywności proponowanych jest emerytom mieszkającym w Szwecji i z iskrą w oczach jednomyślnie stwierdzili, że w naszym ojczystym kraju mogłoby być tak samo, a ludziom starszym żyłoby się lepiej.

Wieczorem każdy miał czas wolny. Część grupy spędziła go na odpoczynku w hotelu, część na szukaniu odpowiednich pamiątek dla najbliższych, a jeszcze inna na szukaniu restauracji z lokalnymi przysmakami. Wszyscy byli bardzo usatysfakcjonowani chwilą dla siebie i możliwością regeneracji na kolejny aktywny dzień.

Na dobre rozpoczęcie piątego dnia mobilności wybraliśmy się do centrum seniora Limhamns Motesplats – oddalonego nieco od centrum miasta. Na miejscu wraz z szwedzkimi seniorami wzięliśmy udział w ćwiczeniach poprawiający równowagę ciała. Ćwiczyliśmy swój balans, a także jak odpowiednio oddychać podczas wykonywania aktywności fizycznej, aby nasz organizm był odpowiednio dotleniony.

Po rozbudzeniu się na ćwiczeniach ruszyliśmy pociągiem na wyprawę do stolicy Danii. Z dworca udaliśmy się na najdłuższy deptak w Europie, liczący 1,1 km, czyli największą strefę handlową w Kopenhadze – Strøget znajdującą się w samym sercu miasta. Stamtąd powędrowaliśmy na wieżę Pałacu Christiansborg, aby podziwiać wspaniałą panoramę Kopenhagi. Wieża ta jest najwyższą wieżą w mieście i mierzy 106 metrów. Następnie odwiedziliśmy Frederiksstaden – najpopularniejszą z duńskich dzielnic, w której znajduje się Pałac Amalienborg, siedziba duńskiej rodziny królewskiej oraz Marmorkirken (Kościół Marmurowy), mogący pochwalić się największą kopułą kościelną w Skandynawii. Mieliśmy dużo szczęścia, ponieważ, gdy dotarliśmy na plac przy Pałacu mieliśmy okazję zobaczyć uroczystą zmianę warty.

Żegnając się z Kopenhagą udaliśmy się jeszcze do jednego z najbardziej charakterystycznych miejsc dla Kopenhagi.  Nyhavn, bo taką nazwę nosi niezwykle urokliwy port. Swoją fotogeniczność zawdzięcza licznym, kolorowym kamienicom ustawionym nad wąskim kanałem i lasem masztów drewnianych żaglówek zacumowanych do nabrzeża. Przy Nyhavn 20 znajduje się dom, w którym mieszkał i tworzył najsłynniejszy duński pisarz – Christian Andersen, który napisał m. in. bajki takie jak: „Brzydkie kaczątko”, „Calineczka” czy  ”Księżniczka na ziarnku grochu”. Zdjęcie przy tym domu było dla seniorów wręcz obowiązkowe. 😉

Po całym dniu byli nieco zmęczeni, ale jednocześnie bardzo zadowoleni z odbytej wyprawy wróciliśmy do hotelu, aby zregenerować siły na ostatni dzień.

Szósty, a zarazem ostatni dzień naszej mobilności był nie mniej aktywny jak poprzednie. Rano wszyscy zwarci i gotowi wyruszyliśmy do jednej z kamienic, w której wynająć mieszkanie mogą tylko osoby po 69 roku życia. Tam spotkaliśmy się w celu udzielenia wywiadu z wydawczyniami kwartalnika dla seniorów mieszkających w Malmö „Vi tillsammans „. Panie były bardzo ciekawe, jak wygląda życie osób starszych w Polsce i jak to się stało, że grupa polskich seniorów znalazła się w Malmö. Nasi seniorzy chętnie dzielili się spostrzeżeniami na temat swojej codzienności oraz porównywali ją do codzienności szwedzkiej. Po wywiadzie mieliśmy małą sesję zdjęciową do przyszłego artykułu, a potem mogliśmy udać się na ostatnie zwiedzanie miasta.

Czasu nie było wiele w porównaniu do planu, który wraz z seniorami chcieliśmy wykonać, ale wszystko ułożyło się po naszej myśli. I tak mieliśmy przyjemność zjeść obiad w murach zamku Malmöhus, zwiedzić Muzeum Techniki i Żeglugi Morskiej oraz odebrać certyfikaty za udział w grupowej mobilności realizowane w ramach projektu „Senior otwarty na świat”.

Po tak aktywnym maratonie wróciliśmy po nasze bagaże do hotelu i pojechaliśmy na lotnisko, aby pomachać z góry miastu Malmö na do widzenia.

Mobilność ta była dla wszystkich dużą dawką aktywności fizycznej oraz niezapomnianym przeżyciem, które pozostanie w naszych wspomnieniach na zawsze.

Nasi seniorzy biorący udział w grupowej mobilności do Szwecji realizowanej w ramach projektu „Senior otwarty na świat” nr 2022-1-PL01-KA122-ADU-000071920 nie kryli swojego zadowolenia i chętnie dzielili się swoimi opiniami na temat przeżytej przygody.

Poniżej znajdują się opinie seniorów dotyczące odbytej mobilności.